بیماری آب مروارید چشم، نوعی بیماری است که براثر توده پروتئینی ابری شکل روی چشم ایجاد می شود و بینایی را مختل می کند، عملکرد بینایی به این صورت است که نور باید از یک عدسی شفاف عبور کند، که این لنز پشت عنبیه قرار دارد، و وظیفه عدسی این است که نور را متمرکز کند تا مغز و چشم با هم کار کنند و اطلاعات را به تصویر تبدیل کند، اما وقتی لنز،مه آلود می شود، این اطلاعات، تصاویر نامعلومی را نمایش می دهد، و در نتیجه، تصاویر تار منتشر می شود. ممکن است این بیماری، یک چشم یا هر در دو چشم اتفاق بیفتد. اگر شما 60 سال به بالا دارید، و تصاویر را کدر و مه آلود می بینید، احتمال آب مروارید وجود دارد. نشانه های بیماری آرام آرام بروز پیدا می کند و تا قبل از آن شما از وجود بیماری بی خبر هستید
بیماری آب مروارید چشم تا زمان بروز نشانه ها، مشخص نیست اما به محض بروز علایم، تاری دید بروز پیدا می کند، تاری دید در آب مروارید و بیماری سرگیجه و احساس سبکی سر مشترک است. در ادامه به برخی از نشانه های واضح این بیماری اشاره می کنم.
اگر نشانه های آب مروارید را احساس می کنید باید به پزشک مراجعه کنید، و پزشک برای تشخیص قطعی بیماری، باید مردمک چشم شما را گشاد کند، برای این منظور، قطره های مخصوصی در قسمت سیاهی چشم می ریزد .گشادی چشم باعث می شود که پزشک، مردمک چشم شما را به راحتی معاینه کند. البته آزمایشات دیگری شامل بررسی میزان حساسیت شما به نور و تشخیص رنگ نیز وجود دارد. تست بینایی به این صورت است که پزشک از شما می خواهد، نوشته ای را از دور بخوانید تا وضعیت بینایی شما را بررسی کند، یکی دیگر از روش ها،تست خیرگی چشم است، با تابیدن نور شدید به چشم، شما باید کلمات را بخوانید.
بیماری آب مروارید چشم هنگامی بروز پیدا می کند که پروتئین ها در عدسی چشم جمع شده باشند و مانع از بینایی شما شوند و چشم را کدر کنند و همین موضوع باعث می شود که نور، کاملا از آن عبور نکند، آب مروارید انواع مختلفی دارد که براساس چگونگی تشکیل و مکان آن طبقه بندی می شود که در ادامه به توضیح هر کدام می پردازیم.
این نوع از بیماری آب مروارید چشم، همانطور که از نام آن مشخص است در وسط عدسی تشکیل شده است و هسته چشم با گذشت زمان، به زردی یا قهوه ای تغییر می کند، و دیدن جزییات کوچک برای بیمار مشکل زا است و اشیا در شب به صورت هاله ای از نور نمایان می شود. این بیماری ممکن است یک یا دو چشم را درگیر کند و اغلب بینایی دور را تحت تاثیر قرار می دهد. درمان قطعی آب مروارید، عمل جراحی است، اما افراد مبتلا به دیابت، بینایی کامل را نخواهند داشت زیرا عوامل دیگری به ضعف بینایی او کمک می کند
برعکس نوع هسته ای در اطراف عدسی چشم و قسمت های خارجی شکل می گیرند و به صورت مثلث های سفید رنگ ظاهر می شوند و به سمت داخل حرکت می کند، نشانه بارز آب مروارید قشری، خیرگی است، و بیمار، احساس می کند که در میان مه قرار گرفته است و تشخیص اجسام از فاصله دور یا رنگ های مشابه دشوار می شود. این بیماری در افراد دیابتی بیشتر بروز پیدا می کند.آب مروارید قشری معمولا در مراحل اولیه با عینک، برطرف می شود.
محل تشکیل آب مروارید زیرکپسولی در پشت کپسول عدسی است و به صورت کوچک و مات تشکیل می شود در نتیجه مسیر نور را مسدود کرده و معمولا نسبت به انواع دیگر، با سرعت بیشتری پیشرفت می کند، و بعد از چند ماه، علایم بیماری ظاهر می شود. این نوع آب مروارید، بر دید نزدیک اثر می گذارد، و بینایی در نور شدید آفتاب بسیار دشوار است، بنابراین درجه دید بیمار، در نور کاهش می یابد. افرادی که دیابت دارند یا استروئید مصرف می کنند، بیشتر مستعد این بیماری هستند.
آب مروارید ساب کپسولر قدامی، دقیقا در جلوی کپسول عدسی تشکیل می شود و دلیل بروز این آب مروارید، آسیب یا تورم چشم است. عوامل ایجاد آب مروارید به ساب کپسولر قدامی،آیریت، التهاب، تابش یا سوختگی،کراتیت مربوط می شود.
آب مروارید مادر زادی همانطور که مشخص است، از زمان تولد، به وجود می آید، وعدسی چشم نوزاد، تیره می شود. عواملی مانند ژن و یا به دلیل بیماری هایی مانند سرخچه از مادر به نوزاد منتقل می شود. اگر آب مروارید کوچک و خارج از مرکز عدسی باشد، به درمان نیازی ندارد اما در صورتیکه به بینایی نوزاد آسیب بزند و ضعف بینایی عمیقی ایجاد کند، باید برطرف شود، آب مروارید مادرزادی ممکن است یک یا دو چشم را درگیر کند.
گاهی بیماری آب مروارید ممکن است بر اثر آسیب به چشم، ایجاد شود، براثر اصابت گلوله به چشم، آسیب بر اثر سوختگی ناشی از مواد شیمیایی یا ترکش می تواند بروز پیدا کند، حتی ممکن است به دنبال این عوامل بیماری آب مروارید به وجود آید اما سال ها بعد ظاهر شود. بیشتر آب مرواریدهای آسیب زا، چشم را متورم می کنند
محافظت نکردن از چشم در برابر اشعه ماورا بنفش، عامل اصلی آب مروارید تابشی است، اگر شما طولانی مدت زیر نور خورشید بدون عینک قرار بگیرید، احتمال ایجاد آب مروارید وجود دارد، مشاغلی که بیشتر در فضای باز کار می کنند مثل کشاورزان، ماهیگیران بیشتر در معرض آب مروارید تابشی هستند و برای پیشگیری از آن، باید از عینک آفتابی با UVA,UVB 100 درصد استفاده کنید. آب مروارید تابشی ممکن است براثر درمان های پرتودرمانی نیز بروز پیدا کند.
عدسی چشم از آب و پروتئین تشکیل شده است، پروتئین ها به مرور زمان تجزیه شده در اطراف چشم ظاهر می شوند و در طولانی مدت پروتئین ها، چشم را تیره می کنند، البته پیری از عوامل مهم بروز بیماری آب مروارید است، اما عواملی مانند بیماری دیابت، جراحی چشم یا آسیب دیدن چشم، پرتودرمانی،حضور طولانی مدت در زیر نور خورشید بدون عینک آفتابی، اسکیزوفرنی یا اختلال دوقطبی و غیره به روند تسریع آن کمک می کنند
هیچ روش قطعی برای جلوگیری از آب مروارید وجود ندارد، اما مطالعات نشان داده عواملی مثل کشیدن سیگار، اضافه وزن، دیابت و عدم استفاده از عینک آفتابی مناسب در بروز این بیماری موثر هستند، همچنین مصرف میوه و سبزیجات و مواد غذایی مغذی سرشار از ویتامین E,C به پیشگیری آن کمک می کند، استفاده از غلاتی مانند برنج قهوه ای، گندم سیاه، بلغور،ارزن، جو دوسر، ذرت بوداده که در پیشگیری از سرطان روده نیز مفید است، در وعده های غذایی نیز خالی از لطف نیست،در ضمن مصرف مولتی ویتامین را نیز فراموش نکنید، نکته مهمی که باید به آن توجه داشته باشید، معاینه چشم سالیانه است، این چکاپ نه تنها به تشخیص علایم اولیه آب مروارید کمک می کند بلکه به پیشگیری از بیماری های بینایی نیز موثر است.
اگر نشانه های آب مروارید شدید نباشد، می توانید آن را کنترل کنید، پزشک برای متعادل کردن وضعیت بیماری، عینک های قوی تر، لنزهای ذره بینی یا عینک آفتابی با محافظت ضد تابش تجویز می کند. عینک آفتابی نه تنها در محافظت از چشم موثر است بلکه یکی از راههای مراقبت از پوست دور چشم نیز هست . اگر هنگام مطالعه مشکل دارید، یک لامپ روشن تر یا ذره بین می تواند کارساز باشد، و چنانچه تابش مستقیم نور برای شما آزاردهنده است از عینک با پوشش ضد تابش استفاده کنید، و اگر هیچ کدام از این روش ها، نتیجه نداد، راهکار نهایی، جراحی است
اگر آب مروارید در انجام کارهای روتین مانند خواندن و رانندگی، شما را به دردسر می اندازد، جراحی آخرین روشی است که پزشک برای درمان تجویز می کند، جراحی آب مروارید به چندین روش انجام می گیرد، یکی از آن ها، جراحی فیکوامولسیفیکاسیون است که با کمک امواج اولتراسوند و با یک برش 3 میلی متری وارد چشم می شود و عدسی را تخریب کرده، عدسی مصنوعی را جایگزین می کنند، و نوع دیگر جراحی، استخراج آب مروارید خارج کپسولی است که با برش عریض قرنیه و برداشتن توده ابری شکل لنز انجام می گیرد. به طور کلی جراحی های آب مروارید بسیار ایمن هستند، اما احتمال عوارضی چون عفونت، خونریزی، جدا شدن شبکیه وجود دارد. اکثر عمل های جراحی آب مروارید موفقیت آمیز بوده و بعد از آن فرد می تواند به خانه باز گردد.
در بیشتر مواقع عمل جراحی آب مروارید با موفقیت انجام می شود و یک یا دو هفته بعد از جراحی، بیمار، تغییری در وضعیت بینایی خود احساس می کند و به مرور می تواند به شرایط عادی زندگی بازگردد. اما این عمل جراحی در موارد نادری نیز مشکلاتی را برای بیمار به وجود می آورد. برخی افراد ممکن است به مات شدن کپسول پشتی مبتلا شوند و بینایی بیمار سخت باشد، زیرا کپسولی که در چشم بیمار، عدسی مصنوعی را نگاهداری می کند، ضخیم شده و در این حالت، با جراحی لیزر YAG مشکل برطرف می شود، این مشکلات ممکن است 1 سال یا چندین سال بعد از عمل جراحی بروز پیدا کند. کودکان خردسال 1 روز بعد به زندگی روتین باز می گردند، اما کودکان بزرگتر ممکن است چند روز طول بکشد، پزشک قطره چشمی را برای کودک تجویز می کند تا آن را مصرف کند.
منبع: روش های تشخیص بیماری آب مروارید چشم چیست؟